Prąd na działce czyli jak uzyskać przyłącze elektryczne dla domu, działki, placu budowy?
Prąd na działce to absolutnie medium pierwszej potrzeby. Przyda się nie tylko jako źródło zasilania docelowych urządzeń elektrycznych, ale także w trakcie budowy. Dlatego krok po kroku omówię:
jak energia elektryczna dociera na działkę?
do kogo zwrócić się z prośbą o podłączenie działki?
jakie dokumenty formalne należy przygotować?
jak poprawnie wypełnić wniosek w warunki zasilania?
czym różni się zasilanie placu budowy od zasilania docelowego?
o jakie zasilanie występować jednofazowe czy trójfazowe?
jak obliczyć zapotrzebowanie na moc i roczne zużycie energii?
jak wygląda procedura przyłączenia prądu na działkę?
Jak dociera prąd na działkę?
Prąd powstaje w elektrowni, a następnie jest "podnoszony" do wartości przesyłowej - 220 kV i 400 kV. Trafia liniami przesyłowymi najwyższego napięcia (NN) do stacji w których obniża się napięcie najpierw do wysokiego (WN) - 110 kV, a następnie w kolejnej stacji do średniego (SN) od 30 kV do 3 kV. Najczęściej wartość średniego napięcia wynosi 15 kV. Ostatnie obniżenie napięcia następuje w stacji transformatorowej, gdzie napięcie średnie zmieniane jest na niskie (nN) wynoszące 400 V. Właśnie w postaci niskiego napięcia prąd dociera na działkę.
Infografika prezentująca drogę energii elektrycznej od producenta do odbiorcy pochodząca ze strony Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.
Bezpośrednio na działkę prąd może dotrzeć na 2 sposoby. Albo linią napowietrzną czyli od słupa na dach lub elewację budynku albo podziemnym kablem do skrzynki przyłączowej ZK w granicy działki w której zamontowany będzie również licznik.
Twoja domowa rozdzielnia, w której elektryk oznaczy obwody i założy zabezpieczenia będzie połączona kablem ze skrzynką ZK i nazywać się będzie wewnętrzną linią zasilającą (WLZ). Instalacja do skrzynki ZK należy do dostawcy energii, WLZ należy do Ciebie.
Przykład napowietrznej linii zasilającej schodzącej z trakcji niskiego na pięcia bezpośrednio na dach domu.
Wiesz już w teorii jak dociera prąd na działkę teraz odpowiem na pytanie co należy zrobić, żeby pojawiła się na działce skrzynka z zasilaniem.
Po pierwsze należy uzyskać warunki przyłączenia składając wniosek najlepiej u lokalnego dystrybutora energii elektrycznej. W Polsce kluczowymi graczami są: Enea, Energa, Innogy, PGE i Tauron. Poniżej załączam mapkę przygotowaną przez portal wysokienapiecie.pl.
Mapa rejonów obsługi największych dystrybutorów energii elektrycznej w podziale na "stare województwa".
Warunki przyłączenia będą opisem sposobu w jaki dostarczony zostanie do Ciebie prąd, jaka będzie moc, od kiedy prąd się pojawi oraz ile wykonanie przyłącza będzie Cię kosztowało. Żeby uzyskać te informacje musisz wystąpić z wnioskiem o określenie warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej niskiego napięcia.
Jakie dokumenty formalne powinieneś przygotować?
Jeśli jesteś właścicielem działki musisz przygotować skan aktu notarialnego, ewentualnie wypis z księgi wieczystej nieruchomości. Wypis możesz uzyskać TU wpisując nr księgi wieczystej następnie wybierając odpis zwykły księgi wieczystej i opcję samodzielnego wydruku. Następnie opłacasz i możesz ściągnąć odpis w formie PDF.
Jeśli nie jesteś właścicielem a np. dzierżawcą działki musisz załączyć umowę dzierżawy.
Jeśli jesteś przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą a budynek będzie służył jej prowadzeniu musisz dostarczyć zaświadczenie z ewidencji działalności gospodarczej. Takie zaświadczenie możesz uzyskać TU wpisując nr NIP i wyszukując firmę, następnie wchodzisz w szczegóły i na dole masz opcję pobrania w formacie PDF.
Jeśli jesteś firmą a działka jej własnością lub firma jest dzierżawcą musisz dostarczyć wypis z Krajowego Rejestru Sądowego. Takie zaświadczenie możesz uzyskać TU wpisując np. nr NIP i wyszukując firmę. Pamiętaj, aby zaznaczyć odpowiedni rejestr. Następnie wyświetlasz firmę i na dole masz opcję pobrania danych w formacie PDF.
Jeśli działasz przez pełnomocnika musisz wypełnić pełnomocnictwo. Zamieszczam je poniżej.
Plan zabudowy lub szkic sytuacyjny będzie jednym z elementów, które powinieneś załączyć. Polecam skorzystać ze strony geoportal.gov.pl Najłatwiej wyszukać po adresie wpisując miasto i ulicę z numerem. Proponuję wyłączyć po prawej stronie część warstw, tak, żeby mapa była przejrzysta.
Widok mapy z geoportalu. Po prawej sugerowane włączone warstwy oraz podświetlona lokalizacja wyszukiwania adresów.
Szkic powinien zawierać położeniem naszego obiektu względem istniejącej sieci energetycznej oraz położeniem obiektów sąsiednich. Warto zatem po znalezieniu adresu działki wciskając "+" i rozwinąć warstwę uzbrojenia terenu. Tam odznaczyć wszystkie sieci z wyjątkiem sieci elektroenergetycznej.
Widok mapy z geoportalu. Po prawej "rozwinięta" warstwa uzbrojenia terenu z zaznaczoną siecią elektroenergetyczną, której przebieg widać wzdłuż ulicy w kolorze czerwonym.
W kolejnym kroku wystarczy wydrukować mapę.
Widok mapy z geoportalu. Po lewej "rozwinięta" zakładka plik z której wybieramy opcję drukuj.
Pozostaje nanieść odręcznie lub w programie graficznym gdzie znajdzie się na działce nasz obiekt oraz gdzie chcielibyśmy zlokalizować skrzynkę ZK i załącznik będzie gotowy.
Wydruk mapy z geoportalu z zaznaczonymi w programie Paint lokalizacjami domu i przyłącza.
Przygotowałeś już wszystkie dokumenty, które posłużą Ci jako załączniki do wniosku, teraz pozostaje jedynie wypełnić sam wniosek.
Jak poprawnie wypełnić wniosek o warunki zasilania?
Wnioski dystrybutorów energii wyglądają podobnie i składają się z podobnych pól do wypełnienia. Ja z uwagi na miejsce zamieszkania posłużę się wnioskiem PGE czyli dystrybutora obsługującego moje miasto - Łódź. W czerwcu 2022 formularz aplikacyjny znajduje się TU
Część 1 - dane wnioskodawcy. Pozostawiam bez komentowania
Część 2 - wniosek dotyczy.
W tej części musisz wskazać czy przyłączać będziesz nowy obiekt czy musisz zmienić parametry przyłączenia.
Czym różni się przyłączenie placu budowy od zasilania docelowego. Różnice są dwie:
czas - wykonanie przyłącza na czas budowy trwa stosunkowo krótko, liczone jest w tygodniach. Wykonanie zasilania docelowego może trwać nawet ponad rok.
Zdjęcie przedstawia podłączenie placu budowy. Od słupa niskiego napięcia linia napowietrzną prąd dostarczany jest kablem do prowizorycznego słupa na terenie działki. Na słupie montowana jest skrzynka zasilania tymczasowego a następnie rozdzielnia budowlana niewidoczna na zdjęciu.
pieniądze - przyłącze docelowe zawsze wykonuje (za Twoje pieniądze) firma wybrana przez dostarczyciela energii. Przyłączenie na czas budowy wykonuje wynajęty przez Ciebie elektryk w oparciu informacje, które zawarte będą w warunkach przyłączenia. Logiczne jest, że wykonanie najpierw przyłączenia budowy a następnie docelowego wymaga zużycia większej ilości materiałów i podwójnej pracy. To podnosi koszty operacji. Kto w takim razie decyduje się na zamówienie tymczasowego zasilania placu budowy? Ten, któremu zależy na czasie i nie może ryzykować długiego czasu oczekiwania na zasilanie docelowe.
Zdjęcie przedstawia zasilanie docelowe. Po słupie niskiego napięcia prąd dostarczany jest kablem pod ziemię a stamtąd do skrzynki zasilającej.
Niezależnie czy będziesz budował czerpiąc prąd z zasilania tymczasowego czy docelowego za prąd zapłacisz więcej - zgodnie z taryfą C.
Potrzeba zmiany technicznych parametrów przyłączenia dla istniejących odbiorców może być wynikiem:
zwiększenia poboru mocy. Kupiłeś nowe urządzenie do ogrzewania domu, które zastąpi np. ogrzewanie węglem. Urządzenie zasilane elektrycznie potrzebuje mocy, której zapasu już nie posiadasz. W takim wypadku wypadku występujesz o zwiększenie poboru mocy.
rozdział instalacji. Robisz remont domu i wydzielasz na piętrze osobne mieszkanie. Nie chcesz rozliczać się ze zużycia energii przez podlicznik. Chcesz, żeby mieszkający wyżej sam podpisał umowę z dostawcą energii. W tym celu występujesz o rozdział instalacji.
zmiany przyłącza z 1 na 3-fazowe. Przyłączem 1-fazowym dostarczany jest prąd o napięciu 230V i mocy do 6kW. Przyłączem 3-fazowym dostarczany jest prąd o napięciu 230V/400V i mocy od 3kW wzwyż. Kiedy zmienia się przyłącze 1-fazowe na 3-fazowe? Kiedy zwiększa się Twoje zapotrzebowanie na moc i aktualne 6kW nie wystarcza.
Część 3 - rodzaj obiektu.
Część 4 - sposób zasilania.
Proponuję od razu wnioskować o zasilanie trójfazowe. Po pierwsze z dużym prawdopodobieństwem Twoje zapotrzebowanie na moc przekroczy 6kW (czyli maksymalne przy 1-fazowym), po drugie zasilanie 3-fazowe daje znaczną elastyczność. Jeśli kupisz np. płytę indukcyjną albo korzystać będziesz z betoniarki do których potrzebna będzie "siła" napięcie 230V (dostarczane przez zasilenie jednofazowe) będzie niewystarczające. Czasami dochodzi do awarii jednej z faz. W przypadku zasilania 1-fazowego nie będziesz miał prądu w cały obiekcie, w przypadku posiadania 3-fazowego pozostałe 2 fazy będą działały.
Część 5 - zapotrzebowanie mocy i energii.
Z moich doświadczeń wynika, że jeśli zdecydujesz się na zasilanie placu budowy wystarczy wnioskować o 3 fazowe zasilanie o mocy 7kW.
Jak oszacować przyłączeniową moc docelową? Powinieneś wynotować wszystkie istotne (uważam, że te powyżej 500W mocy) urządzenia domowe, których planujesz używać w domu a następnie zsumować ich moc. Nigdy nie zdarzy się jednak, że przy normalnym użytkowaniu w tym samym czasie będziesz korzystał ze wszystkich urządzeń w tym samym czasie. Zatem otrzymaną moc maksymalną powinieneś uszczuplić o współczynnik równoczesności wynoszący 0,5 inaczej podzielić przez 2. Tą wartość wpisujesz jako docelową. Pamiętaj, że wyrażasz ją w kilowatach (kilo oznacza mnożnik 1000). Jeśli kuchenka mikrofalowa ma moc 800W, jej wartość wyrażona w kW to 0,8.
Moc przyłączeniowa zasilania rezerwowego dotyczy jednostek, które nie mogą zostać odcięte od zasilania np. szpitale czy firmy produkcyjne. Nie dotyczy to zatem domów .
Jak przewidzieć roczne zużycie energii? Mam na to 2 sposoby. Uzupełniam wykonane wcześniej zestawienie szacując jak często korzystam z danego urządzenia. Np. czajnik o mocy 2000W (2kW) włączam codziennie 5 razy na 4 minuty, co daje 20 minut dziennie. Roczne zużycie podajemy w kWh (kilowatogodzinach). Czajnik o mocy 2kW działający 20 minut dziennie (czyli 1/3 godziny) przez 365 dni w roku 2kW*(1/3h)*365 = 243 kWh. Mikrofalówkę używamy średnio 1 godzinę w tygodniu czyli 1kW*1h*52tygonie = 52 kWh. Poniżej moja tabela. Tak, nie używamy zmywarki służy nam jako magazyn zastawy stołowej.
Szybszym sposobem jest skorzystanie z opracowania GUS dotyczącego zużycia energii w gospodarstwach domowych w 2018 r. Znajdziesz je TU. Na stronie 35 i 36 opracowania (37,38 PDF) znajdziesz informację, że przeciętne zużycie w gospodarstwie domowym wynosi od 824 kWh do 904 kWh na osobę w zależności od posiadanej klasy energooszczędności urządzeń. Dla mojej, 3 osobowej rodziny ta wartość wynosi 2472 czyli jest bardzo zbliżona do wyników wcześniejszych obliczeń.
Przewidywany termin poboru energii z pewnością określisz świetnie sam.
Część 6 - pozostałe informacje.
W tej części zaznaczasz jedynie standardowe parametry jakości energii i ewentualnie dodatkowe informacje, które z Twojego punktu widzenia mogą mieć wpływ na warunki przyłączenia.
Zdjęcie wniosku o określenie warunków przyłączenia do sieci niskiego napięcia wypełnione w oparciu o moje wymagania - dom jednorodzinny 130 m2 CO i CWU z 2 funkcyjnego pieca gazowego, w którym mieszka 3 osobowa rodzina.
Jak wygląda procedura przyłączenia prądu na działkę w punktach?
Pierwsze 4 punkty nie zależą od drogi, którą wybierzesz w zakresie zasilania placu budowy - z przyłącza tymczasowego czy docelowego
zapoznaj się z warunkami przyłączenia i podpisz umowę o przyłączenie
Jeśli zdecydowałeś się na tymczasowe przyłącze na czas budowy to:
wynajmij elektryka, który w oparciu o warunki przyłączenia wykona projekt tymczasowego przyłącza
wynajmij elektryka, który wykona instalację, składającą się z:
szafy na licznik energii i zabezpieczenie głównego
rozdzielnicę budowlaną potocznie nazywaną eRBetką
połączenia szafy z punktem zasilania wskazanym przez dostawcę w warunkach
połączenia szafy z rozdzielnicą budowlaną z której będziesz czerpał prąd
wynajmij elektryka, który ma uprawnienia (to może być ta sama osoba), do składania oświadczeń o wykonaniu instalacji
złóż powyższe dokumenty (projekt przyłącza, uprawnienia elektryka, oświadczenie elektryka i prawomocną decyzję pozwolenia na budowę), wnieś opłatę za przyłączenie, podpisz umowę na dostawę energii w taryfie C i czekaj na podłączenie licznika
Jeśli zdecydowałeś się budować korzystając z przyłącza docelowego to:
czekaj cierpliwie budowę przyłącza. Dystrybutor energii musi przygotować projekt przyłącza, ogłosić przetarg i wyłonić wykonawcę.
dystrybutor na Twój koszt wykona przyłącze i zgłosi Ci techniczną możliwość dostarczenia prądu.
wynajmij elektryka, który wykona instalację składającą się z:
rozdzielnicy budowlanej
połączenia rozdzielnicy budowlanej ze skrzynką zasilania docelowego
wynajmij elektryka, który ma uprawnienia (to może być ta sama osoba), do składania oświadczeń o wykonaniu instalacji
złóż powyższe dokumenty (uprawnienia elektryka, oświadczenie elektryka), wnieś opłatę za przyłączenie, podpisz umowę na dostawę energii w taryfie C i czekaj na podłączenie licznika
wynajmij elektryka, który wykona Ci całą instalację w domu i mieszkaniu
gdy zakończysz budowę domu dostarcz oświadczenie elektryka oraz aktualizuj umowę na dostawę energii zmieniając taryfę